SEMAGLUTIDE – THUỐC TIỂU ĐƯỜNG
MANG LẠI ĐỘT PHÁ CHO BỆNH NHÂN GAN

Thống kê cho thấy 20 – 30% dân số Việt Nam mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Tỷ lệ bệnh gan nhiễm mỡ liên quan chuyển hóa (MAFLD) ở bệnh nhân đái tháo đường típ 2 là 66,3-75%.¹ Nếu không được điều trị sớm bệnh sẽ nâng cấp lên thành MASH. Trước đây, NASH (Nonalcoholic Steatohepatitis) và MASH (Metabolic dysfunction-Associated Steatohepatitis) được xem là hai tên gọi khác nhau của cùng một bệnh.
Tuy nhiên, vào năm 2023, các tổ chức y tế đã thống nhất đổi tên NASH thành MASH. Tên gọi MASH làm nổi bật vai trò của các yếu tố chuyển hóa trong sự phát triển và tiến triển của bệnh.2

Một thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng với giả dược đang được tiến hành đã cho thấy: điều trị bằng semaglutide liều mỗi tuần giúp cải thiện mô học gan ở bệnh nhân trưởng thành mắc viêm gan nhiễm mỡ liên quan rối loạn chuyển hóa (MASH) kèm theo xơ gan mức độ trung bình đến nặng.

Semaglutide, một chất chủ vận thụ thể GLP-1 (glucagon-like peptide-1 receptor agonist), hiện là ứng viên tiềm năng trong điều trị MASH. Kết quả sơ bộ của thử nghiệm lâm sàng pha 3, mù đôi, gồm hai giai đoạn mang tên ESSENCE, được tiến hành tại 253 cơ sở y tế thuộc 37 quốc gia, đã được công bố trên The New England Journal of Medicine.3

Trước đó, một nghiên cứu pha 2 do Loomba và cộng sự thực hiện cho thấy semaglutide có hiệu quả trong việc giảm tổn thương gan.4 Tuy nhiên, nghiên cứu đó không chứng minh được khả năng cải thiện mức độ xơ gan. Đồng chủ nhiệm nghiên cứu, GS. Philip Newsome: “Kết quả phù hợp với kỳ vọng rằng semaglutide có thể tác động đến xơ gan, dù trước đó vẫn còn nghi ngờ. Vì vậy, nghiên cứu này mang ý nghĩa rất quan trọng.”

Chi tiết nghiên cứu ESSENCE

Từ tháng 5/2020 đến tháng 4/2023, nhóm nghiên cứu do GS. Newsome và GS. Arun J. Sanyal (Trung tâm Bệnh lý gan và Sức khỏe chuyển hóa Stravitz-Sanyal, Đại học Y khoa Virginia, Hoa Kỳ) dẫn đầu đã tuyển chọn 1197 bệnh nhân với độ tuổi trung bình 56. Trong số đó, 57% là nữ, 67,5% là người da trắng, chỉ số BMI trung bình là 34,6, và 55,9% mắc đái tháo đường type 2.

Tất cả bệnh nhân đều có chẩn đoán MASH dựa trên sinh thiết gan và xơ gan mức độ F2 hoặc F3 theo phân loại của Mạng lưới Nghiên cứu Lâm sàng Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH CRN), đồng thời có điểm hoạt động bệnh gan nhiễm mỡ (NAFLD Activity Score – NAS) ≥ 4. Trong đó, 31,3% có xơ gan giai đoạn 2 và 68,8% ở giai đoạn 3. Tỷ lệ phân bố bệnh nhân theo khu vực: châu Á (25,1%), châu Âu (25,3%), Bắc Mỹ (35%), Nam Mỹ (7,9%) và các khu vực khác (6,8%).

Bệnh nhân được chia ngẫu nhiên theo tỷ lệ 2:1 để sử dụng semaglutide hoặc giả dược trong 240 tuần. Trong bài viết này, sẽ là phân tích tạm thời theo kế hoạch được thực hiện ở tuần thứ 72 trên 800 bệnh nhân đầu tiên, với tiêu chí chính gồm:

Kết quả chính của nghiên cứu

Tỷ lệ thoái lui viêm gan nhiễm mỡ không làm nặng xơ gan:

• Nhóm semaglutide (534 người): 62,9%
• Nhóm giả dược (266 người): 34,3%
• Chênh lệch ước tính: 28,7 điểm phần trăm (KTC 95%: 21,1 – 36,2; P < 0,001)

Tỷ lệ giảm xơ gan không làm nặng viêm gan nhiễm mỡ:

• Semaglutide: 36,8%
• Giả dược: 22,4%
• Chênh lệch ước tính: 14,4 điểm phần trăm (KTC 95%: 7,5 – 21,3; P < 0,001)

Tỷ lệ vừa thoái lui viêm gan nhiễm mỡ vừa giảm xơ hóa gan:

• Semaglutide: 32,7%
• Giả dược: 16,1%
• Chênh lệch ước tính: 16,5 điểm phần trăm (KTC 95%: 10,2 – 22,8; P < 0,001

Thay đổi trung bình về cân nặng cơ thể:

• Nhóm semaglutide: –10,5%
• Nhóm giả dược: –2,0%
• Chênh lệch: –8,5 điểm phần trăm (KTC 95%: –9,6 đến –7,4; P < 0,001)

Ngoài ra, semaglutide cũng cho thấy cải thiện trên các chỉ số không xâm lấn đã định trước, như men gan (AST, ALT) và độ đàn hồi gan – một chỉ số cho thấy mối liên hệ với cải thiện lâm sàng. Tác dụng phụ đường tiêu hóa (như buồn nôn, tiêu chảy) thường gặp hơn ở nhóm semaglutide.

Bình luận các chuyên gia

GS. Naga P. Chalasani (Đại học Indiana, Hoa Kỳ), một chuyên gia không tham gia nghiên cứu, cho biết: “Kết quả từ nghiên cứu ESSENCE là điều mà giới chuyên môn mong đợi từ lâu, và rõ ràng đã tạo bước tiến lớn trong lĩnh vực thử nghiệm lâm sàng MASH.”

Ông cho rằng những phát hiện này phù hợp với nghiên cứu pha 2B trước đó của GS. Newsome, và cũng nhất quán với các bằng chứng hiện có về lợi ích gan của nhóm incretin – các hormone tiêu hóa được mô phỏng bởi GLP-1 để cải thiện chuyển hóa và chức năng gan ở bệnh nhân MASLD và MASH.

“Kết quả này củng cố luận điểm rằng semaglutide có thể trở thành nền tảng điều trị cho bệnh nhân MASH kèm đái tháo đường hoặc béo phì – vốn chiếm hơn 80% tổng số ca mắc MASH kèm xơ gan.”

Triển vọng tương lai 5

GS. Newsome cho rằng nhóm thuốc GLP-1 RA sẽ trở thành trụ cột trong điều trị MASH nhờ lợi ích toàn diện trên chuyển hóa và mô học gan. Tuy vậy, vẫn còn nhiều câu hỏi cần giải đáp:

• Liệu kéo dài thời gian điều trị có đem lại hiệu quả lớn hơn không?
• Nên sử dụng chỉ dấu không xâm lấn nào để đánh giá hiệu quả điều trị?
• Những đối tượng bệnh nhân nào sẽ hưởng lợi nhiều nhất từ liệu pháp phối hợp?

RV GROUP

Với hơn 20 năm phát triển bền vững, RV Group là một trong những đơn vị dẫn đầu đáng tin cậy trong ngành dược phẩm tại Việt Nam.

Chúng tôi tiên phong trong các lĩnh vực điều trị trọng điểm như Gan mật, ARV, Ung bướu và Tiêu hóa, cùng các thương hiệu tiêu biểu: Hepbest, Teravir AF, Tafsafe, Refix, Acriptega, Avonza, Abevmy, Hertraz. Năm 2021, Tập đoàn RV đã hoàn tất việc mua lại nhà máy sản xuất Dược phẩm OPV và nâng cấp đạt tiêu chuẩn EU-GMP. Với những bước tiến này, chúng tôi cam kết “Chất lượng vượt trội – Dịch vụ chuyên nghiệp” đưa RV trở thành đối tác đáng tin cậy của đội ngũ nhân viên y tế trên toàn quốc.

Nguồn:

1. TỶ LỆ BỆNH GAN NHIỄM MỠ LIÊN QUAN RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TÍP 2 | Tạp chí Y học Việt Nam

2.  New MASLD Nomenclature | AASLD

3. Phase 3 Trial of Semaglutide in Metabolic Dysfunction–Associated Steatohepatitis

4. Semaglutide 2·4 mg once weekly in patients with non-alcoholic steatohepatitis-related cirrhosis: a randomised, placebo-controlled phase 2 trial – The Lancet Gastroenterology & Hepatology

5. Semaglutide Therapy Improves Liver Histology in MASH – Medscape – May 12, 2025. Semaglutide Therapy Improves Liver Histology in MAS

Medical disclaimer:

RV-OPV không cung cấp tư vấn y khoa và những thông tin được trình bày tại đây không mang tính chẩn đoán hay hướng dẫn điều trị. Các nội dung trong tài liệu này chỉ nhằm mục đích giáo dục, không thể thay thế cho chẩn đoán hay phác đồ điều trị từ các chuyên gia y tế. Chỉ có bác sĩ hoặc các chuyên viên y tế có giấy phép hành nghề mới có thẩm quyền xác định người bệnh có cần can thiệp y khoa hay không. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến tình trạng sức khỏe, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên viên y tế có chuyên môn.